Werken aan volhoudbaarheid

Tekst: Robert Hoogland

Een gepassioneerde 294e ALV van het KNGF op 23 november 2023 zo vat ik het samen. Grootse punt: een nee voor het kwaliteitskader. Er waren natuurlijk wel wat klachten over de sfeer.

Persoonlijk heb ik hier minder moeite mee. Sterker nog je hart laten spreken vanwege een enorme betrokkenheid, stemt mij juist optimistisch. En na afloop in de wandelgangen met een drankje in de hand, ging het er alweer erg ontspannen aan toe en werden alweer nieuwe mogelijkheden verkend.

Mensen gaan het doen

Voor mij is het duidelijk. We zijn als samenleving op weg naar een enorme transitie. Bestaande systemen werken nauwelijks meer en staan steeds meer onder druk. Bouwers en hoeders van deze systemen houden nog vast aan die systemen en brengen de verandering niet. Het zijn de mensen die het

zelf gaan doen. Er zijn naast allerlei energie-initiatieven, broodfondsen, ook bijvoorbeeld al ruim 200 zorgcoöperaties waarin mensen zelf hun zorg gaan organiseren. Niks uit de AV of BV, maar gewoon zelf inleggen gedurende jaren om bijvoorbeeld een eigen wijkverpleegkundige aan te kunnen nemen. Geen afhankelijkheid!

Chaos voor nieuwe orde

Het nieuwe komt eraan, mensen accepteren niet meer zoals het de afgelopen 15 jaar ging. Tegelijkertijd verzetten denkers van deze systemen zich tegen die verandering. Het gevolg is chaos. Daar zitten we middenin. Dat is een onprettige situatie, maar wie natuurwetten volgt, weet dat uit chaos een nieuwe orde ontstaat, beter passend bij de nieuwe vragen.

Iza, Zorginstituut Nederland, NZa en tot op heden ook VWS zijn factoren en actoren uit de huidige systeemwereld en zij zullen verandering niet brengen, zij zullen overigens ook niet snel hun macht inzetten, het is nu niet echt de tijd om over zorgverleners heen te walsen. Zij zijn daar zelf ook genuanceerd over (en terecht ook).

Tarieven veranderen niet

Chaos in de fysiotherapie is groot. Want als iets duidelijk is, is er een keihard besef dat we echt aan het eind van onze mogelijkheden zijn. In het huidige rendementsdenken binnen de marktwerking gaan tarieven nooit op niveau komen (macrobudget is en blijft rond 1,5 miljard steken al decennialang). Het systeem is ook comfortabel (juridisch sterk verankerd) ingericht voor het grote geld vaak ten koste van hen die het werk leveren.

Regelarme praktijk

Als we constateren dat tarieven min of meer gelijk blijven en we tegelijkertijd forse inflatie meemaken dan is het logisch dat fysiotherapeuten zakken naar een rendement van 5,4% en jaarlijks verder wegzakken. Dat schurkt tegen faillissement aan. Wat je straks doet, kost meer dan het oplevert. Als tarieven niet stijgen dan moeten we kosten schrappen. Voor mij betekent helemaal terug naar het primaire proces met invulling van minimale eisen binnen dossiervorming. De regelarme praktijk. Denk eens om. Ik heb 5 minuten administratietijd. Wat past daar wel en niet in?

Zichtbaarheidsparadox

Tenslotte zit er een enorme paradox in ons beroep, ik noem het een zichtbaarheidsparadox. Nagenoeg iedereen in Nederland ziet/kent de fysiotherapeut, we zien maar liefst 4 miljoen mensen per jaar. Enorme aantallen. We zitten goed verankerd in wijken. Ook allerlei partijen zien de fysiotherapeut als een belangrijkste eerstelijner. We zitten er ook al ruim 100 jaar (vanuit heilgymnastiek/massage). En toch is bijna jaarlijks weer het adagium: we moeten inzichtelijker/transparanter zijn. Voor ons relatieveld, beter patiënten uitleggen wat ze kunnen verwachten, samen beslissen. Nogmaals we zien 4 miljoen mensen, die zijn vanuit zichtbaarheid of gebrek aan transparantie in ieder geval nog nooit geremd.

In de echte definitie leveren we passende zorg. Dat doen we voor slechts 1,5% van de totale zorgbegroting, maar met verve zeggen we wel mee te werken aan de allergrootste bezuinigingsoperatie genaamd: passende zorg. In een tijd dat praktijken omvallen en zorgverleners de zorg snel en in grote getale verlaten. Ook nog bedacht en ingezet vanuit het oude systeemdenken.

We zien 4 miljoen mensen per jaar, die zijn vanuit zichtbaarheid of gebrek aan transparantie in ieder geval nog nooit geremd om ons te bezoeken

Volhoudbaarheid

Wanneer zeggen we genoeg; het kan niet meer, het past niet meer. Gisteren tijdens de ALV hebben de leden van het KNGF dat gezegd. De koek is op! Mijn wens is dat enerzijds ook andere zorgverleners dit krachtige geluid laten horen. Anderzijds dat we met elkaar aan de slag gaan om nu echt anders te durven kijken (en te doen). Bijvoorbeeld door te zeggen: we kunnen maximaal 5 minuten administratietijd reserveren, wat past daarin?

De transitie is echt op gang gekomen. Vertrouwde waarden gaan langzaam weg en ruilen we in voor waarden die nu beter aansluiten. Wij, de mensen maken samen de verandering vanuit vertrouwen en steunend op elkaar. Soms met de spreekwoordelijke arm om de schouders en soms stevig, maar altijd met de beste intenties in wat ik vroeger duurzaam noemde, maar tegenwoordig liever het woord volhoudbaarheid voor gebruik. Volhoudbaarheid van de fysiotherapie is belangrijk voor de zorg van morgen. Laten we samen werken aan die volhoudbaarheid.

Nog een tip aan het KNGF ter afsluiting. Als je goed naar je leden kijkt dan hebben de meeste leden een 'kleinere praktijk' met 1-3/4 medewerkers. Zij werken vaak intensief met patiënten en sluiten zich aan bij het KNGF om hun belangen te dienen. Daar betalen ze een werkorganisatie en bestuur voor. Gezien het rendement is dat best een serieuze investering. Kijk daarom niet alleen naar groot en 'hoog over', bewaak juist ook het belang en vooral de impact voor de kleinere praktijk. Kortom ken je leden en weet wat hen bezig houdt.