Differentiëren is bevestigende gelijkheid
Robert Hoogland
Het ene kwaliteitshuis moet nog geschilderd worden om tegen allerlei weersinvloeden te beschermen of het andere kwaliteitskader popt alweer op. Dat kader is nog amper gepresenteerd of we kijken weer naar de praktijk van de toekomst. Waarom? Onderscheid, differentiëren om anders te zijn, maar het tegenovergestelde is de praktijk.
Gelijksoortig
Differentiëren is menselijk en niets menselijks is ons vreemd. We willen weer net iets anders zijn. Kijk je er vervolgens wat overheen en zoom je uit dan zie je dat we van een afstandje behoorlijk gelijk zijn. Als je uitzoomt over de fysiotherapie zie ik - bijna zonder uitzondering - een beeld van gelijksoortige gepassioneerde zorgverleners die enorm betrokken zijn bij patiënten en hun herstel. Ik zie ook vooral vragende/onderzoekende karakters.
Gelukkig maar het is het karakter dat voor het behandelen van mensen een belangrijke voorwaarde is. Een absolute kwaliteit. Moneydriven, zakelijkheid, denken in winst en verlies zijn waarden die hier niet bij passen, meestal zelfs tegengesteld zijn.
Onzeker van onvoorspelbaarheid
Het is juist die hele mooie passie en betrokkenheid die ons helpt in ons dagelijks werk, maar tegelijkertijd worden die eigenschappen ‘gebruikt’ door anderen om onze werkomstandigheden te beïnvloeden en vaak zelfs te bepalen. Zij die wel denken in kosten en baten, zij die wel gelukkig worden van Excelsheets en het modeldenken als richting zien. Waar wij onvoorspelbaarheid omarmen en dagelijks het puzzeltje van ontstaan en behandelen van problemen proberen te ontrafelen en een uitdaging vinden, worden deze modeldenkers juist enorm onzeker van deze onvoorspelbaarheid.
Systeem als leidend principe
Dit modeldenken is de afgelopen decennia onze basis in de maatschappij geworden: het systeem als leidend principe. In ons werk herkenbaar als: revalidatie waarin per week duidelijk wordt wat de doelen zijn, pijn en ongemak ondergeschikt aan de ‘graded activity’. Tijdcontigente inzet. Artrose? Paar tips en adviezen is genoeg toch, operatie en medicatie: gaat toch niet over. Voor veel onderzoek geldt de Random Clinical Trial als de gouden standaard. Leuk voor farma-onderzoek, maar slechts gedeeltelijke passend in therapie-achtige setting waarbij mensen het met elkaar moeten doen! Wetenschap en een richtlijn is niet verkeerd, maar wel als de richtlijn het enige model, ook nog vaak als afrekenmodel ingezet wordt. Allemaal gevolgen en uitingen van het systeem-/modeldenken.
Rupsje nooit genoeg
Met het systeem als leidend principe en de bijbehorende verantwoordingsdruk is kwaliteit een rupsje nooit genoeg. Binnen de fysiotherapie ziet het ene systeem, kader of setje indicatoren nog maar net het levenslicht of er is alweer een huis opgetuigd, al direct opgevolgd door kwaliteit in de toekomst. En hier stopt het waarschijnlijk niet, het stopt namelijk niet vanzelf: het is een enorme industrie geworden.
Het is geen verwijt, maar herkenning van eenzelfde patroon, meegaan in het systeemdenken. Nu het systeem vastloopt, is anders denken, zelfs dwarsdenken nodig.
Beroepsorganisatie gaat mee
Het systeemdenken met de bijbehorende verantwoordingsdruk is zo sterk, dat zelfs beroepsorganisaties meedoen met allerlei eisen op te leggen aan hun leden, soms zo sterk dat beroepsorganisaties meer eisen opleggen dan gevraagd door systeempartijen. Dat verbaast mij overigens niet.
Ook binnen deze beroepsorganisaties werken mensen die veelal een onderzoekende en vragende aard hebben. Zij gaan gemakkelijk mee in de overtuiging dat meer inzet op kwaliteit (met vaak meer regels) het vak niet alleen beter maakt, maar ook leidt tot een beter profiel binnen de politiek, patiënten en zorgverzekeraars. Terwijl de praktijk juist echt iets anders laat zien. Bij de vormgeving van het IZa akkoord zijn we geen onderhandelingspartij, schrapsessies leiden juist tot meer regels, kostprijsonderzoeken veranderen in werkagenda's, zorgverzekeraars blijven overeenkomsten en tarieven opleggen (en shoppen er lustig op los) en een nog hogere waardering van patiënten is onmogelijk.
Het is niet bedoeld als verwijt, het is herkenning van eenzelfde patroon, meegaan in het systeemdenken als oplossing voor de problemen. Nu het systeem vastloopt (is het niet vandaag dan toch morgen), is anders denken, voor nu zelfs dwarsdenken nodig.
Meer dan genoeg
Het motto voor de komende tijd zou kunnen zijn: “Meer dan genoeg!” Onze kwaliteit is professioneel vormgegeven, goed en breed gedragen en geborgd. Patiënten zijn ultiem tevreden. Fysiotherapie en kwaliteit is meer dan goed en passend georganiseerd.
Dat is geen gemakkelijke opgave, we kunnen enorme tegenwind en ontwikkelingen van nog meer differentiaties verwachten (die achteraf loze beloftes blijken te zijn). Ja mogelijk misschien zelfs financieel nadeel ervaren. Niet gemakkelijk dus, maar we doen het met een einddoel: het vak met al goede kwaliteiten en de enorme impact op de gezondheid de kwaliteit van leven van mensen behouden en aantrekkelijk houden voor nu en in de toekomst.
Rechte rug
Het is voor ons als collectief moeilijk, het is voor onze beroepsorganisatie moeilijk. We zijn nogal meegaand en mijden liever conflicten, maar nu is een rechte rug meer dan nodig. Onze rechte rug uit zich in zoiets als: “We doen de goede dingen goed en we doen dat meer dan goed genoeg.” Alle inzet is erop gericht de beste zorg aan onze patiënten te geven, elke dag weer. Dat is dus niet; "Ja, maar." Het is: "Ja zo is het!"
