Productfinanciering bij lage rugklachten

InFysio Servicedesk
8 jul
3 minuten om te lezen

Dure illusie ten koste van de fysiotherapie

Tekst: Robert Hoogland

Fysiotherapeuten leveren dagelijks een belangrijke bijdrage aan de gezondheid van miljoenen Nederlanders. Ze doen dat efficiënt, effectief en – in het licht van het totale zorgbudget – voor een schijntje. Slechts 1,6 tot 1,9% van de totale zorgkosten in Nederland wordt besteed aan fysiotherapie, terwijl de impact op de kwaliteit van leven, werkvermogen en maatschappelijke participatie enorm is.

Grote impact

Denk bijvoorbeeld aan het korter maken van ziekenhuisverblijven, het sneller laten herstellen van patiënten thuis en/of het voorkomen dat mensen überhaupt medische zorg nodig hebben. Jaarlijks behandelen fysiotherapeuten zo’n vier miljoen mensen, en hun rol in de preventieve zorg wordt alleen maar belangrijker. Want met een vergrijzende bevolking en mensen die steeds langer thuis blijven wonen, groeit de behoefte aan ondersteuning bij gezond bewegen en daarmee de vraag naar fysiotherapie.

Hardnekkig frame

Mooi en goed nieuws, maar toch lijkt het of fysiotherapeuten constant in het verdomhoekje worden gezet. In plaats van erkenning, vertrouwen en ondersteuning, krijgen ze een hardnekkig frame over zich heen gestort: dat van 'notoire overbehandelaars'. Zorgverzekeraars – met VGZ voorop – én de Patiëntenfederatie hebben de afgelopen jaren hard gewerkt om dit beeld te versterken. Er moest iets veranderen aan het systeem. De betaling per behandeling moest verdwijnen. In plaats daarvan zou productfinanciering de nieuwe heilige graal worden.

Fysiotherapeuten financierden zélf bewijs

Wat volgde was een opmerkelijke ontwikkeling. In plaats van verzet, kwam er een rationele reactie vanuit de beroepsgroep. Fysiotherapeuten investeerden – via hun eigen beroepsvereniging, het KNGF – in wetenschappelijk onderzoek. (link naar onderzoek). Want als er twijfel is, onderzoek het dan. Op eigen kosten dus werd er – samen met VGZ – een stevige effectevaluatie opgezet bij patiënten met lage rugklachten. In drie groepen: licht, gemiddeld en zwaar.

Productfinanciering was significant duurder

Geen verschil in behandeluitkomsten

Er was géén verschil in behandeluitkomsten. Mensen herstelden net zo goed – of net zo slecht – onder productfinanciering als bij betaling per behandeling. Geen betere gezondheid, geen hogere tevredenheid, geen snellere terugkeer naar werk.

Wat wél verschilde?

De kosten. De productfinanciering was significant duurder. En opvallender nog: er werd in het systeem met productfinanciering juist méér behandeld. Met andere woorden: het systeem dat zogenaamd overbehandeling moest voorkomen, leidde tot méér behandelingen en hogere kosten.

Overigens reageert VGZ zoals we dat helaas al jaren kennen. Het resultaat werd nonchalanche afgedaan als "niet representatief genoeg om conclusies aan te verbinden".

Dit is beleid op basis van wantrouwen, niet op basis van feiten.

Framing ten koste van de feiten

Het is werkelijk de omgekeerde wereld. Fysiotherapeuten die – uit eigen zak – meebetalen aan onderzoek dat in feite gebruikt werd om hun handelen te bekritiseren. En als dan blijkt dat de praktijk gewoon goed zit, wordt dat door dezelfde verzekeraar weggewuifd.

We moeten het gewoon durven zeggen: dit is beleid op basis van wantrouwen, niet op basis van feiten. Terwijl fysiotherapeuten stelselmatig hoge waarderingen krijgen van hun patiënten, en hun behandelpraktijk zich keer op keer als doelmatig en effectief bewijst.

Ondanks de nonchalance van o.a. VGZ zijn fysiotherapeuten nu zelf terdege hopelijk overtuigd dat het hardnekkige frame: “Dat fysiotherapeuten altijd maar direct in de behandelmodus schieten en/of chronisch overbehandelen”, geen evidentie heeft.

De realiteit is ook: als mensen zelf moeten betalen, wachten ze vaak af. Als het gratis is, komen mensen eerder langs, ook vaak juist met lichte klachten. En weet je wat? Dat is misschien juist goed. Want lichte klachten zijn ook de plek waar preventie begint. Dáár kun je het verschil maken. Maar dan moet je daar wél beleid op maken, en niet alles reduceren tot kosten per sessie.

De echte vraag: wie vertrouw je?

Het wordt tijd dat we deze discussie gaan kantelen. Fysiotherapie is geen kostenpost, maar een investering. En zolang we beleid blijven maken op basis van wantrouwen, gaan we dat rendement nooit verzilveren.

En nu

Zullen we nu met zijn allen gewoon de conclusies onder de arm nemen en het land door? De verzekeraars, de politiek, de patiëntorganisaties? Want dit was het experiment. Het is gedaan. Het is betaald. Het is beoordeeld.

En het antwoord is duidelijk: fysiotherapeuten behandelen goed, doelmatig en goedkoop. En als je het systeem verandert naar productfinanciering wordt het… duurder.

Dus stel ik de vragen: Wie helpt hier wie? Wat willen we nu precies? Als het gaat om betaalbare, houdbare - en excuseer de enorme jeukterm - passende zorg. Kies dan voor fysiotherapie!

Wil je kort de opzet en de conclusies van het onderzoek inzien, bekijk dan het document hieronder.